زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

اغواگری شیطان (قرآن)





شیطان برای گمراهی و دور کردن انسان از مسیر حق تمام تلاش خود را در اغواکردن انسان‌ها می‌کند. در این مقاله آیات مرتبط با اغواگری شیطان معرفی می‌شوند.


۱ - کمین شیطان برای اغواگری



شیطان در كمين انسانها براى كشاندن آنان به مسلك گمراهان:
وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْناهُ آياتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّيْطانُ فَكانَ مِنَ الْغاوِينَ.

۲ - روشن بودن اغواگری شیطان



گمراه‌گرى شيطان، روشن و غير قابل انكار:
... هذا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ.

۳ - هشدار الهی نسبت به اغواگری شیطان



هشدار خدا به انسانها، از اغوا شدن به وسيله شيطان:
يا بَنِي آدَمَ لا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطانُ كَما أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُما لِباسَهُما لِيُرِيَهُما سَوْآتِهِما إِنَّهُ يَراكُمْ هُوَ وَ قَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّياطِينَ أَوْلِياءَ لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ.

۴ - روش اغواگری شیطان




۴.۱ - تعبیر اشتباه از راه حق


شيطان، جلوه‌دهنده گمراهی به صورت راه هدایت:
وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ‌ وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ. ضمير «إنّهم» به شياطين برمى‌گردد و «يحسبون» مى‌فهماند كه پیروان شیطان خيال مى‌كنند به راه حق هدايت شده‌اند.

۴.۲ - ارجاع داوری به طاغوت


ارجاع داوريها به طاغوت، خواسته شيطان، براى گمراه كردن:
... يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَ قَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَ يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالًا بَعِيداً.

۴.۳ - وسوسه


قتل ناخواسته فرد قبطى به وسيله موسی علیه‌السلام، نشأت گرفته از وسوسه‌های شیطان:
... فَاسْتَغاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسى‌ فَقَضى‌ عَلَيْهِ قالَ هذا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ.

۴.۴ - دعوت و القا


تلاش شيطان براى گمراهى و اغواى انسانها، محدود به دعوت و القا:
۱. وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ ... وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي‌ ....
۲. الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ. بر اين اساس كه منظور از «قرينه»، شيطان باشد. جمله «ما أطغيته» مى‌فهماند كار شيطان دعوت است، نه اكراه بر ضلالت و طغیانگری‌.

۵ - عامل اغواگری انسان



••• شيطان، عامل گمراهى انسانها و جدا شدن آنان از راه انبیا:
... يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يا وَيْلَتى‌ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلًا لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ ... وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولًا.

••• شيطان، عامل گمراهى و محروميّت انسانها، از هدايت و راه مستقیم الهی:
۱. إِنْ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِناثاً وَ إِنْ يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطاناً مَرِيداً وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ‌ ....
۲. ... وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لا يَهْتَدُونَ.
۳. وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ‌ وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ.
۴. وَ لا يَصُدَّنَّكُمُ الشَّيْطانُ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ.

۶ - اغواشدگان




۶.۱ - بی‌تقوایان


گمراه شدن بى‌تقوايان، به وسيله اغواگرى شيطان:
إِنَّ الَّذِينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ‌ وَ إِخْوانُهُمْ يَمُدُّونَهُمْ فِي الغَيِّ ثُمَّ لا يُقْصِرُونَ. ضمير «إخوانهم» به شيطان برمى‌گردد و مقصود از «إخوانهم» برادران بى‌تقواى شيطانها است.

۶.۲ - پیروان شیطان


شيطان، گمراه‌گر دوستان و پيروان خود:
۱. ... شَيْطانٍ مَرِيدٍ كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَ يَهْدِيهِ إِلى‌ عَذابِ السَّعِيرِ.
۲. وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‌ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يا وَيْلَتى‌ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلًا لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِي وَ كانَ الشَّيْطانُ لِلْإِنْسانِ خَذُولًا.

۶.۳ - دوزخیان


شيطان، مسبّب اصلى گمراهى دوزخیان، در ديدگاه آنان:
وَ بَرَزُوا لِلَّهِ جَمِيعاً فَقالَ الضُّعَفاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعاً فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا مِنْ عَذابِ اللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ قالُوا لَوْ هَدانَا اللَّهُ لَهَدَيْناكُمْ سَواءٌ عَلَيْنا أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ‌ وَ قالَ الشَّيْطانُ‌ ... وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ.

۷ - سرزنش اغواشدگان



گمراه‌شدگان بنی‌آدم، بر اثر اغواگرى شيطان، مورد سرزنش و نکوهش:
۱. وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ‌ ....
۲. أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ‌ ... وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ.

۸ - هدف شیطان از اغواگری



اغواگرى و گمراه‌گرى شيطان، به منظور بازداشتن انسانها از سجده به درگاه خداوند:
... وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ‌ ... أَلَّا يَسْجُدُوا لِلَّهِ‌ ....

۹ - عناوین مرتبط



اغواگری ابلیس (قرآن)
ابزار شیطان (قرآن)

۱۰ - پانویس


 
۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۷۵.    
۲. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۳. اعراف/سوره۷، آیه۲۷.    
۴. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۶.    
۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۷.    
۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۸، ص ۱۰۲.    
۷. آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۱۳، ص ۸۱-۸۲.    
۸. نساء/سوره۴، آیه۶۰.    
۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۵.    
۱۰. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.    
۱۱. ق/سوره۵۰، آیه۲۶.    
۱۲. ق/سوره۵۰، آیه۲۷.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۲۰.    
۱۴. آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۱۳، ص ۳۳۶.    
۱۵. فرقان/سوره۲۵، آیات۲۷-۲۹.    
۱۶. نساء/سوره۴، آیه۱۱۷.    
۱۷. نساء/سوره۴، آیه۱۱۹.    
۱۸. نمل/سوره۲۷، آیه۲۴.    
۱۹. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۶.    
۲۰. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۷.    
۲۱. زخرف/سوره۴۳، آیه۶۲.    
۲۲. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۱.    
۲۳. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۲.    
۲۴. زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۲، ص ۱۹۱.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۹۰.    
۲۶. حجّ/سوره۲۲، آیه۳.    
۲۷. حجّ/سوره۲۲، آیه۴.    
۲۸. فرقان/سوره۲۵، آیات۲۷-۲۹.    
۲۹. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۱.    
۳۰. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.    
۳۱. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.    
۳۲. یس/سوره۳۶، آیه۶۰.    
۳۳. یس/سوره۳۶، آیه۶۲.    
۳۴. نمل/سوره۲۷، آیه۲۴.    
۳۵. نمل/سوره۲۷، آیه۲۵.    


۱۱ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۱۲۸، برگرفته از مقاله «اغواگری شیطان».    


رده‌های این صفحه : شیطان | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.